Gefermenteerde voeding, welke voordelen voor afvallen heeft het?
Gezond eten is van groot belang voor een gezonde levensstijl, en het maken van de juiste voedingskeuzes speelt hierbij een cruciale rol. Het is misschien verrassend, maar gefermenteerde voeding hoort absoluut thuis in een gezond voedingspatroon. Gefermenteerde voedingsmiddelen bieden namelijk diverse voordelen die een positieve invloed hebben op zowel je gezondheid als je gewicht.
De vier belangrijkste punten uit mijn onderstaande artikel:
Gefermenteerd voedsel draagt bij aan een gezond darmmicrobioom: Gefermenteerde voedingsmiddelen spelen een rol bij gewichtsverlies door het bevorderen van een gezonde balans van darmbacteriën. Een goed functionerend spijsverteringssysteem is cruciaal voor de algehele gezondheid, en de bacteriën in de darmen reguleren de spijsvertering, wat direct van invloed is op het lichaamsgewicht.
Gefermenteerd voedsel helpt bij gewichtsverlies: Studies hebben aangetoond dat het consumeren van gefermenteerde zuivelproducten zoals yoghurt kan leiden tot een vermindering van het lichaamsvetpercentage. Bijvoorbeeld, deelnemers aan een studie ervoeren een afname van buikvet na het consumeren van gefermenteerde melk gedurende 12 weken.
Gefermenteerd voedsel bevat probiotica: Probiotica, oftewel gunstige bacteriën, worden aangetroffen in gefermenteerde voedingsmiddelen. Hoewel niet alle gefermenteerde voedingsmiddelen probiotica bevatten, kunnen ze bij regelmatige consumptie bijdragen aan een gezonde darmflora. Probiotica kunnen een positief effect hebben op de spijsvertering, immuniteit en gewichtsbeheersing.
Prebiotica en probiotica zijn essentieel: Prebiotica zijn de vezels die de gunstige bacteriën in de darm voeden, terwijl probiotica de gunstige bacteriën zelf zijn. Zowel prebiotica als probiotica zijn noodzakelijk voor het behoud van een gezond darmmicrobioom en ondersteunen inspanningen voor gewichtsverlies.
Wat is fermenteren eigenlijk?
Fermentatie is een fascinerend proces dat plaatsvindt in natuurlijke producten onder invloed van schimmels of bacteriën. Deze micro-organismen spelen een essentiële rol bij het initiëren en begeleiden van het fermentatieproces, dat eigenlijk veel vaker voorkomt in ons dagelijks leven dan we ons vaak realiseren.
Een goed voorbeeld van fermentatie is te vinden in de productie van bier. Bij het brouwen van bier wordt gist toegevoegd, een natuurlijke schimmel, die een belangrijke rol speelt bij het omzetten van suikers in alcohol en koolzuur. Het fermentatieproces zorgt ervoor dat de suikers in de aanwezige granen of andere zetmeelhoudende ingrediënten worden afgebroken, waardoor er alcohol ontstaat. Dit geeft het bier zijn karakteristieke smaak en bubbels.
Naast bier zijn ook veel zuivelproducten het resultaat van fermentatie. Neem bijvoorbeeld yoghurt en kaas. Bij de productie van yoghurt worden melkzuurbacteriën toegevoegd aan melk. Deze bacteriën fermenteren de lactose in de melk, waardoor deze verzuurt en een dikke consistentie krijgt. Hetzelfde geldt voor kaas, waarbij schimmels of bacteriën worden toegevoegd aan melk. Door het fermentatieproces verzuurt de melk en stolt deze, waardoor de karakteristieke textuur en smaak van kaas ontstaat. Na de fermentatie worden de klonten samengevoegd en ondergaat de kaas een rijpingsproces om zijn uiteindelijke smaak en structuur te ontwikkelen.
Wat heeft fermenteren nu eigenlijk met afvallen te maken?
Gefermenteerde voeding speelt inderdaad een rol bij gewichtsverlies, omdat gefermenteerde voedingsmiddelen bijdragen aan een gezond evenwicht van darmbacteriën. Een optimaal functionerend maag-darmstelsel is van groot belang voor een gezond lichaam. De bacteriën in je darmen spelen een cruciale rol bij het reguleren van de spijsvertering, en dit heeft directe invloed op je lichaamsgewicht.
De verhouding van bepaalde soorten darmbacteriën kan variëren afhankelijk van je lichaamsgewicht, en dit speelt met name een belangrijke rol bij gewichtsverlies of -toename. Een verstoorde darmflora kan ervoor zorgen dat sommige mensen vatbaarder zijn voor overgewicht. Het is bijvoorbeeld opmerkelijk dat mensen met overgewicht vaak een andere darmflora hebben dan mensen met een lager gewicht. Als het lichaamsgewicht wordt beïnvloed door de darmbacteriën, dan kunnen we het lichaamsgewicht beïnvloeden door specifiek te letten op deze darmflora en eventuele aanpassingen door te voeren.
Een interessant voorbeeld van de invloed van gefermenteerde voeding op gewichtsverlies is te vinden in onderzoek naar gefermenteerde melkproducten, zoals yoghurt. In een onderzoek uit 2013 verloren deelnemers gedurende zes weken ongeveer 3 tot 4% lichaamsvet door het consumeren van yoghurt. Een soortgelijk resultaat werd waargenomen bij het gebruik van gefermenteerde melk, waarbij na 12 weken consumptie een afname van 8,5% buikvet werd vastgesteld. Het is echter van belang om deze producten blijvend op te nemen in je voedingsschema, omdat deelnemers na het stoppen met het consumeren van gefermenteerde melk weer begonnen aan te komen.
Het is begrijpelijk dat het niet aantrekkelijk is om 12 weken achter elkaar gefermenteerde melk te drinken. Gelukkig zijn er ook andere gefermenteerde voedingsmiddelen die je kunt opnemen in je dieet om te profiteren van de voordelen voor de darmgezondheid en gewichtsbeheersing. Door te variëren met gefermenteerde producten zoals yoghurt, kefir, zuurkool, kimchi of miso, kun je een breed scala aan smaken en texturen ervaren, terwijl je tegelijkertijd bijdraagt aan een gezonde darmflora en een evenwichtig lichaamsgewicht.
Gefermenteerde producten worden ook wel aangeduid met de term probiotica.
Probiotica en prebiotica: het verschil.
Probiotica en prebiotica worden soms door elkaar gehaald, dus ik zal hier proberen uit te leggen wat het verschil is.
In je darmen bevinden zich miljoenen bacteriën, ook wel het microbioom of darmflora genoemd. Het microbioom is van groot belang voor je gezondheid, en daarom is het belangrijk om een goede voedingsbodem te bieden aan deze bacteriën. Deze voedingsbodem wordt prebiotica genoemd.
Prebiotica is de voeding die deze bacteriën nodig hebben om te overleven, en het is eigenlijk de verzamelnaam voor een groep vezels die voeding biedt aan de goede bacteriën in je darmen.
Vezels kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdgroepen: fermenteerbare vezels en niet-fermenteerbare vezels.
Beide groepen vezels zijn belangrijk voor de gezondheid van je darmen, maar alleen de fermenteerbare vezels worden prebiotica genoemd.
Met andere woorden, alle prebiotica zijn vezels, maar niet alle vezels zijn prebiotica…
Wat gebeurt er met deze fermenteerbare vezels? Zodra deze vezels in de darmen terechtkomen, worden ze gefermenteerd door de goede bacteriën, en tijdens dit fermentatieproces komen korte-keten vetzuren vrij.
Deze korte-keten vetzuren spelen een belangrijke rol in je gezondheid, waaronder je immuunsysteem en je stoelgang.
Het is dus belangrijk dat je voldoende van deze korte-keten vetzuren kunt produceren in je darmen.
Gefermenteerde producten worden vaak probiotica genoemd. Het is echter belangrijk om het verschil te benadrukken tussen gefermenteerde voedingsmiddelen en probiotica. Hoewel gefermenteerde voedingsmiddelen probiotica kunnen bevatten, zijn niet alle gefermenteerde voedingsmiddelen automatisch probiotisch. Probiotica zijn levende micro-organismen die een gunstig effect hebben op de gezondheid wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden geconsumeerd.
Naast het bevorderen van een gezonde darmflora bieden gefermenteerde voedingsmiddelen ook andere voordelen voor gewichtsverlies. Ze bevatten vaak minder calorieën en vetten dan ongefermenteerde voedingsmiddelen. Bovendien kunnen gefermenteerde voedingsmiddelen de opname van voedingsstoffen bevorderen, waardoor je lichaam efficiënter kan functioneren en mogelijk minder hongerig is.
Een ander voordeel van gefermenteerde voedingsmiddelen is dat ze vaak een hoger gehalte aan voedingsstoffen bevatten. Tijdens het fermentatieproces kunnen bepaalde voedingsstoffen, zoals vitamines en antioxidanten, worden verhoogd. Zo bevat gefermenteerde kimchi bijvoorbeeld hogere niveaus van vitamine C en bètacaroteen dan verse kool. Deze verhoogde voedingsstoffen kunnen bijdragen aan een betere algehele gezondheid en een sterker immuunsysteem.
Waar zit die prebiotica nou eigenlijk in?
Heel breed genomen zit prebiotica vooral in voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels, denk bijvoorbeeld aan graansoorten, groenten, fruit en bonen
Je kunt heel specifiek gaan kijken naar welk soort fermenteerbare vezels in welk voedingsmiddel zit maar als je ervoor zorgt dat je voldoende vezelrijke voeding eet, dan zal je genoeg prebiotica binnenkrijgen.
Zorg er dus voor dat je voldoende groente en fruit eet, dat je ook noten en veel bonen eet en graan producten zoals bijvoorbeeld havermout of andere graanproducten.
Er bestaan eigenlijk geen nadelen aan het eten van veel prebiotische vezels maar wat sommige mensen merken is dat als ze wat meer vezels gaan eten, dat ze last krijgen van een opgeblazen gevoel en winderigheid. Dit is heel normaal want dit zijn gewoon de bacteriën die hun werk doen en die fermenteren. En daar komen gassen bij vrij. Hoe langer je vezels eet, des te meer zal je lichaam er aan wennen en dat zorgt er voor dat de winderigheid en het opgeblazen gevoel af zal nemen.
Weet dus dat dit een heel normaal proces is. Wanneer je meer vezels gaat eten, zorg er dan ook voor dat je voldoende drinkt om al deze vezels goed te kunnen verwerken.
Wat is dan probiotica?
Heel simpel gezegd zijn probiotica dus al die goede bacteriën waarvoor prebiotica de voeding is.
Van nature heb je al probiotica in je darmen zitten, maar tegenwoordig wordt probiotica ook toegevoegd aan producten in de hoop dat dit de gezondheid voordelen oplevert.
Er wordt veel onderzoek gedaan naar probiotica die aan voedingsmiddelen is toegevoegd en de werking hiervan. Sommige onderzoeken concluderen dat de bacteriën die aan deze producten worden toegevoegd niet echt goed terecht komen in jouw dikke darm waar ze nodig zijn.
Wat blijkt namelijk, maagzuur en gal in de dunne darm doden veel van de bacteriën die in deze producten worden toegevoegd.
Er zijn er ook onderzoeken die wel een positief effect zien en met name een positief effect op de stoelgang.
Er is dus nog niet echt een overtuigend bewijs gevonden dat probiotica die aan producten wordt toegevoegd, werkzaam is. Het consumeren van probiotica in producten heeft desalnietemin geen nadelige effecten.
Omdat er nog geen overtuigend resultaat is gevonden mogen deze producten dus ook geen echte claims maken op hun verpakkingen.
Yakult, Activia en probiotica pillen bevatten elk andere bacteriën maar hebben uiteindelijk een soortgelijke werking.
Maar heb je dit soort producten nodig?
Van nature heb je meer dan voldoende probiotica in jouw darmen en als je die de juiste voeding eet met voldoende prebiotica dan zal jij een heel goed microbioom hebben.
Daarnaast bevatten veel van dit soort producten heel veel suiker; zo bevat Yakult bijna 9 gram suiker voor zo’n klein flesje, Activia met een smaakje, 0% vet, bevat meer dan 10 gram suiker voor zo’n potje.
Daarnaast zijn er ook nog twee zoetstoffen aan toegevoegd.
Als je er dan toch eentje wil gebruiken, ga dan voor de normale Activia, die bevat namelijk alleen maar yoghurt en toegevoegde bacteriën. De suiker die hier in zit is dus geen toegevoegde suiker maar zijn enkel de natuurlijke melksuikers die zich bevinden in de yoghurt.
Probiotica pillen
Probiotica pillen zijn er ook, maar omdat niet is bewezen dat deze bacteriën levend aankomen in jouw darmen, is het maar de vraag of je deze wel in moet nemen. Daarnaast kost zo’n potje vaak 15 tot 20 euro dus je betaalt er ook nog wel een flink bedrag voor en je weet niet eens zeker of het de juiste werking heeft.
Het is voor een deel een gewone marketing-truc; de voedingsindustrie laat jou geloven dat je dit soort producten nodig hebt voor gezonde darmen; wat eigenlijk niet zo is ..
Er zijn ook meer natuurlijke, goedkopere producten die probiotica bevatten. Denk bijvoorbeeld aan gefermenteerde producten zoals zuurkool, maar ook gewoon normale yoghurt, magere yoghurt, volle yoghurt, ook daar zitten gewoon probiotische bacteriën in.
Dit zijn misschien niet exact dezelfde bacteriën als die bijvoorbeeld in Yakult of in Activia zitten maar ook deze producten bevatten van nature probiotica. Het is dus een veel beter plan om juist deze producten op te nemen in je voedingspatroon. Hier vertel ik je zo nog wat meer over.
Heb je pre- en probiotica nodig?
Je lichaam heeft beide absoluut nodig. Prebiotica heb je ook zeer zeker nodig vanuit jouw voeding door veel vezelrijke producten te eten.
Probiotica daarentegen hoef je niet per se te consumeren, maar er zijn wel degelijk aanwijzingen dat producten met probiotica er in, bijdragen aan een goede weerstand en darmziektes tegengaan. Je hebt van nature probiotica in je darmen en als je die de juiste voeding geeft dan zullen je darmen optimaal kunnen werken. En wanneer je darmen optimaal werken heeft dat allerlei voordelen voor jouw gezondheid en voor je lichaamsgewicht.
Hierbij keer ik dus weer even terug naar hetgeen ik dit artikel mee begon: het fermenteren.
Van gefermenteerde groenten is dus bewezen dat ze lekker zijn, gezond zijn en heel erg goed voor je darmflora. En vandaar dat ook wordt geadviseerd om regelmatig gefermenteerde producten in je voedingspatroon op te nemen. Leuke bijkomstigheid: het fermenteren van groenten is ook nog eens heel leuk om te doen en vele Nederlanders zijn hiermee al aan de slag gegaan.
Fermenteren kun je Leren!
In een notendop een korte uitleg over zelf fermenteren.
Hoe werkt fermenteren?
Om en product langer houdbaar te maken, wordt er zout aan toegevoegd. Dit toegevoegde zout zorgt er voor dat schadelijke bacteriën (die er voor kunnen zorgen dat producten echt kunnen bederven) vernietigd worden. Alle goede bacteriën gedijen juist optimaal en deze zorgen er voor dat het product wat gefermenteerd is, een fris-zure smaak krijgt en lang houdbaar blijft.
De schadelijke en moeilijk verteerbare stoffen worden door de bacteriën afgebroken met als resultaat een lichter verteerbaarder product wat nog steeds zeer voedzaam is. Kortom: micro-organismen zoals bacteriën, gist en schimmel laten je eten op een goede manier “bederven” met als resultaat een smaakvoller product. Fermentatie is dus een levend proces: bacteriën groeien als er voldoende suiker beschikbaar is, de juiste vochtigheid en temperatuur er is en er voldoende zuurstof is.
Waarom fermenteren?
Waarom ga je dit fermentatie proces doen? Waarom laat je allemaal bacteriën toe in je voedsel? Een van de belangrijkste redenen is natuurlijk dat producten hierdoor langer houdbaar blijven. Als je bijvoorbeeld heel veel van een bepaald product hebt kunnen oogsten en je kunt het niet allemaal opeten, dan is fermenteren dé oplossing. Dit is dus een hele duurzame oplossing want je hoeft geen voedsel weg te gooien.
Een ander, net zo belangrijk aspect is dat het een positief effect heeft op je spijsvertering en darmflora. Zo is er sprake van het zogenaamde voor-verteren. Een deel van het voedsel wordt al door bacteriën verteerd waardoor het maag-darm kanaal hiermee voor een deel wordt ontzien.
Als je veel last hebt van buikkramp kan gefermenteerde voeding dus een oplossing zijn. Bepaalde gefermenteerde producten kunnen worden gegeten door mensen met een bepaalde allergie. Zo kun je bijvoorbeeld zuurdesembrood eten als je niet tegen gluten kunt. Zoals ik hierboven wat uitvoeriger heb uitgelegd ontstaat er bij het nuttigen van goed gefermenteerde producten, een rijke en diverse samenstelling aan probiotica, de goede bacteriën in je darmen. Die zijn zeer gebaat bij essentiële voedingsstoffen, prebiotca genoemd.
In ons moderne voedingspatroon komen die essentiële voedingsstoffen onder druk te staan, met als gevolg een darmflora die uit balans is. In een extreem geval kan dit zelfs leiden tot een lekkende darmwand waardoor schadelijke stoffen door je lichaam gaan dwalen. Deze schadelijke stoffen komen dan weer in de lever terecht waardoor de lever extra zwaar belast wordt. Het kan zelfs zijn dat je lever minder goed gaat functioneren hierdoor waardoor allerlei ziektes maar ook overgewicht ontstaat. Want als je lever niet goed werkt, dan kan het lichaam het vet niet goed afbreken met als resultaat dat deze vetten worden opgeslagen, in je lever en andere delen van het lichaam.
Waardoor kan die darmflora dan uit balans raken, vraag je je misschien af? Dat komt kort gezegd door onze levensstijl. We eten veel te weinig vezels en juist vezels zijn ontzettend belangrijk voor onze maag en darmen. We krijgen (door verbeterde hygiëne) ook minder bacteriën binnen. Maar dus ook minder van de goede bacteriën die nodig zijn voor de juiste balans in de darmen. Een andere grote boosdoener is bewerkt voedsel.
Ook al let je er op om dit zo min mogelijk in je winkelwagentje te stoppen, toch is ruim een derde van alle boodschappen bewerkt voedsel. Neem daarbij nog ongezonde gewoontes zoals roken, drinken en stress, dan begrijp je dat onze darmen het de laatste decennia zwaar te verduren hebben gekregen.
Om toch te zorgen dat de darmflora goed in balans is, is het nuttigen van gefermenteerd voedsel een uitkomst.
Hoe fermenteer je voeding?
Fermenteren is al een hele oude bezigheid, al vele eeuwen wordt dit proces toegepast. En er zijn behoorlijk veel producten die je kunt fermenteren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan groenten, fruit en zuivel, maar ook vlees en vis. Het fermenteren van groenten is het eenvoudigste te doen, dus als je ook wat wilt experimenteren, begin dan eerst met groenten.
Na het toevoegen van zout moet je het product op kamertemperatuur ergens wegzetten; als je het gekoeld wegzet, dan komt het fermentatieproces niet op gang. Na een maandje kun je dan eens voorzichtig zo’n pot openmaken en proeven. Is de smaak nog niet helemaal OK? Laat dan de andere potten nog wat langer dichtzitten, want dan is het fermentatieproces waarschijnlijk nog niet voltooid.
Kun je niet net zo makkelijk gefermenteerde voeding in de supermarkt kopen?
Dat zou je misschien denken, maar het fermentatieproces is niet voor alle producten gelijk. Zo is kaas (gefermenteerde melk) wat anders dan bijvoorbeeld yoghurt. Er zitten in yoghurt veel meer goede bacteriën dan in kaas. Die vindt je bijvoorbeeld wel weer terug in zuurkool en Koreaanse gezuurde groenten (kimchi).
Bij de gezuurde groenten die je in de supermarkt kunt kopen, die hebben vaak een bepaald proces ondergaan waardoor de goede, gunstige bacteriën er ook niet meer in zitten. Dat kan enerzijds te maken met de snelheid waarmee deze producten worden gemaakt, waardoor de bacteriën simpelweg niet te tijd hebben gehad om te groeien, en anderzijds wordt veel gefermenteerd voedsel in de supermarkt ook nog gepasteuriseerd. Door dit pasteurisatie proces (het verhitten van het voedsel) gaan ook de goede bacteriën dood. Kortom, koop geen gefermenteerde producten in de supermarkt (of lees de verpakking heel goed door voor aanschaf), maar maak ze liever zelf.
Wil je je eens wat verder verdiepen in het fermenteren van groenten, of zoek je recepten met fermenterende groenten, dan is het e-book van LEREN FERMENTEREN een goed startpunt. Hierin wordt fermenteren voor beginners uitgelegd. Bijvoorbeeld hoe je zuurkool kunt fermenteren, hoe je knoflook kunt fermenteren en hoe je groenten kunt fermenteren. De betekenis van fermenteren en het hele fermentatie proces wordt je haarfijn uitgelegd zodat je zelf er ook mee aan de slag kunt en het plezier er van kunt ervaren.
Met het boek, wat is geschreven door Paul van den Berg, een voedingsadviseur, kun je zelfstandig aan de slag en kun je je eigen recepten maken.
Deze punten komen aan de orde in het e-book:
- Wil je graag volledig zelfstandig aan de slag met het maken van overheerlijke recepten?
- Ben je groots fan van de heerlijke intensieve smaken van gefermenteerde producten?
- Wil je meer weten over de talloze gezondheidsvoordelen die fermentatie je kan bieden?
- Heb je al ervaring met fermenteren, maar twijfel je soms of jouw fermentatie gelukt is?
- Zoek je naar inspiratie om jouw fermentaties nog veel lekkerder en gezonder te maken?
- Zoek je een goed en helder basisrecept om zelf de lekkerste producten te fermenteren?
- Wil je graag weten welke materialen je zoal nodig hebt voor een geslaagde fermentatie?
- Ben je benieuwd welke ingrediënten je in huis moet halen voordat je gaat fermenteren?
- Wil je alles weten over verschillende manieren die er zijn om succesvol te fermenteren?
- Heb je al ervaring met fermenteren opgedaan, maar wil je je nu graag verder verdiepen?
Het Fermentatie Handboek heeft meer dan 75 pagina’s vol recepten, handige informatie, tips en tricks over jouw fermentaties. Deze onderwerpen worden in het boek besproken:
- Alle theorie die bij fermenteren komt kijken
- Alle gezondheidsvoordelen van fermentatie
- De benodigdheden voor een geslaagde fermentatie;
- Snijtechnieken, schoon werken en omstandigheden
- Fermenteren van verschillende soorten groentes;
- Fermenteren van verschillende soorten fruit
- Verschillende soorten heerlijke recepten
- Alles over het maken van o.a. kombucha en zuurdesembrood
Normaal €29,99. Tijdelijk in de aanbieding voor €12,00.
Als je wilt leren fermenteren, dan is dit kookboek daar prima geschikt voor. Alles wat je maar wilt weten over fermentatie staat erin en met de recepten kun je direct aan de slag om wat lekkers te maken wat je ook nog eens een lange tijd kunt bewaren. En wil je ook nog eens een keertje in de praktijk oefenen? Overweeg dan zeker je ook aan te melden voor een workshop of cursus over fermenteren. Je kunt daarna het geleerde allemaal zelf doen en als je het even niet meer weet of wat tips en tricks nodig hebt, dan raadpleeg je daar het complete naslagwerk gewoon voor.
Je hoeft echt niet alles uit je hoofd te weten en te doen want daar heb je dan het boek voor om het op te zoeken. Super handig ook als iemand anders iets over fermenteren wil weten. En als jij het een leuke bezigheid vindt om te doen kun je er andere mensen ook extra enthousiast voor maken en hebben zij straks ook een leuke nieuwe en duurzame hobby erbij.
Online Cursus Fermenteren
Wil jij een vliegende start maken met fermenteren? Zodat je in één keer alles leert over ingrediënten, technieken, materialen en direct heerlijke recepten kunt maken? Dan is de online cursus fermenteren perfect voor jou!
De cursus bestaat uit liefst 30+ korte video’s vol informatie, recepten, tips en tricks met daarnaast ook de geschreven praktische uitleg. De video’s variëren van 2 tot 9 minuten – straight to the point zodat jij vooral zelf aan de slag kunt!
Voedingsadviseur én trainer Paul van den Berg behandelt onder andere deze modules:
- Verschillende manieren om te fermenteren
- Alle benodigdheden om goed te kunnen werken
- Het belang van schoonmaken en hygiëne
- Goede omstandigheden voor fermentatie
- De risico’s en gevaren van deze techniek
- Verschillende snijtechnieken en fijn snijden
- Meer dan 15 verschillende heerlijke recepten
- O.a. heerlijke kimchi, kombucha, diverse groenten etcetera
In de online cursus leer je ontzettend veel. Van het beheersen van snijtechnieken, de risico’s van fermenteren tot aan de heerlijke recepten. Wil je direct aan de slag en leer je veel van dingen zien en zelf nadoen? Dan is deze online cursus fermenteren voor jou de beste oplossing. Speciaal voor jou is deze online videocursus over fermentatie ontwikkelt. Zo leer je zelf hoe fermenteren in zijn werk gaat en kun je al doende leren en uitproberen wat jij leuk vindt.
Nu als aanbieding inclusief het Fermentatie Handboek van € 149,99 voor € 69,00.
Ter introductie van de online cursus Fermenteren, heb ik nu een tijdelijk kortingscode voor je: 10% korting met de code: NIEUW10
Via onderstaande link kom je direct op de info pagina, met 10% korting!
